Atopowe zapalenie skóry u dzieci – postępowanie
Atopowe zapalenie skóry u dzieci (AZS) zwane również skazą białkową lub wypryskiem atopowym jest przewlekłą , nawrotową , zapalną chorobą skóry, przebiegającą z silnym napadowym świądem, charakterystycznym wyglądem i typowym umiejscowieniem zmian.
AZS jest częstą chorobą wieku dziecięcego-występuje u 5-15% dzieci i około 1-3% dorosłych.
Początek zmian we wczesnym dzieciństwie ( do 6 miesiąca życia) obserwuje się u około 50% wszystkich pacjentów chorujących na atopowe zapalenie skóry. Dodatni wywiad rodzinny dotyczy 60-70% pacjentów.
Po okresie dojrzewania zmiany utrzymują się u 10-15% wszystkich pacjentów.
AZS często jest chorobą poprzedzającą inne choroby alergiczne takie jak astma oskrzelowa, alergiczny nieżyt nosa i spojówek.
Przyczyny powstawania atopowego zapalenia skóry są różnorakie: dziedziczenie, zjawiska związane z odpowiedzią immunologiczną , z upośledzeniem funkcji ochronnej bariery naskórkowej, czynniki środowiskowe. Istotna w występowaniu i zaostrzeniu AZS jest także rola stresu przewlekłego.
Postępowanie terapeutyczne u pacjentów z AZS powinno mieć charakter indywidualny, dostosowany do stopnia ciężkości choroby i wieku małego pacjenta.
W profilaktyce i leczeniu AZS istotne są:
- Terapia emolientami – poprawia zaburzoną genetycznie funkcję bariery naskórkowej i zmniejsza podatność skóry na środki drażniące . Istotne znaczenie ma skład emolientu – szczególnie u dzieci poniżej 2 roku życia należy unikać dodatków w emolientach takich jak owies lub orzechy w celu uniknięcia rozwoju alergii na te składniki . Skuteczna odbudowa bariery naskórkowej to smarowanie emolientami przynajmniej cztery razy na dobę,szczególnie w okresach zaostrzeń.
- Unikanie czynników prowokujących, takich jak:
– swoistych-alergeny powietrznopochodne (np. roztocza kurzu domowego, pleśń, pyłki roślin), alergeny pokarmowe (np. mleko krowie, jajo kurze, pszenica, soja, orzechy), alergeny kontaktowe (np. nikiel, antybiotyki miejscowe)
– nieswoistych (np. kwasy, wybielacze, rozpuszczalniki, woda, mikroorganizmy, wełna, dym tytoniowy, spaliny samochodowe). - Miejscowe leczenie przeciwzapalne – miejscowe kortykosterydy, miejscowe inhibitory kalcyneuryny -takrolimus, pimakrolimus – w okresach zaostrzeń i w terapii proaktywnej
- Leczenie przeciwmikrobowe – kolonizacja bakteryjna,wirusowa i grzybami drożdżakowymi może zaostrzać atopowe zapalenie skóry uzasadniając dodatkowe leczenie ogólne
- Leczenie przeciwświądowe
– emolienty m .in. .zawierające mocznik, mentol
– wilgotne,chłodne opatrunki
– miejscowe kortykosterydy
– miejscowe inhibitory kalcyneuryny
– fototerapia- UVB 311, UVA
– leki p/histaminowe – zwłaszcza I generacji mają działanie głównie sedatywne , poprawiające jakość snu pacjenta - Zalecenia dietetyczne – powinny być indywidualnie ustalane i dotyczyć tylko przypadków alergii pokarmowej potwierdzonych klinicznie
- Ogólne leczenie immunosupresyjne w przypadkach ciężkich nawracających zmian (cyklosporyna – A, wyjątkowo kortykosteroidy ogólnie)