Brodawki wirusowe

Brodawki wirusowe zwane potocznie kurzajkami wywołane są ludzkim wirusem brodawczaka HPV. Mogą pojawiać się w każdym wieku, jednak szczególnie często występują u dzieci. Naukowcy rozpoznali ponad 90 rodzajów wirusów HPV wywołujących brodawki wirusowe. Część z nich okazała się potencjalnie rakotwórcza. Brodawki przeszczepiają się z jednego miejsca na drugie poprzez kontakt bezpośredni lub pośredni. Drobne urazy i skaleczenia ułatwiają zakażenie wirusem, np. brodawki około paznokciowe stwierdza się najczęściej u dzieci, które obgryzają paznokcie lub skórki wokół płytki paznokciowej. Najczęściej u dzieci brodawki stwierdza się na palcach rąk,wokół wałów paznokciowych, na podeszwach oraz w okolicy łokci i kolan. Mogą one także pojawić się w innym dowolnym miejscu na skórze lub błonach śluzowych. Okres wylęgania zmian waha się od 1 do 6 miesięcy, natomiast czas ich trwania – od kilku miesięcy nawet do kilku lat. Wzrost zachorowalności przypada najczęściej między 10 a 18. rokiem życia, chociaż spotyka się także u dzieci młodszych, w wieku przedszkolnym. U większości dzieci brodawki występują na ograniczonej przestrzeni, aczkolwiek szerokie rozprzestrzenianie się zmian sugeruje możliwość istnienia wrodzonego lub nabytego niedoboru odporności . Wykwity mogą samoistnie ustępować, sprzyjają temu urazy brodawek prowadzące do krwawienia. Dochodzi wtedy do prezentacji antygenów wirusowych, co daje początek reakcji immunologicznej prowadzącej do zniszczenia zainfekowanych keratynocytów (komórek naskórka).

Wyróżnia się cztery typy brodawek:

• brodawki wirusowe zwykłe,
• podeszew stóp,
• brodawki płaskie,
• kłykciny kończyste.

Grupą brodawek najczęściej spotykaną u dzieci, w której możliwe jest zastosowanie wszystkich znanych metod leczenia, są brodawki zwykłe(wywołane przez HPV2,4,7).

Są to grudki o nierównej,zrogowaciałej powierzchni, koloru od cielistego do szarego lub brunatnego, nie dające objawów podmiotowych. Mogą występować pojedynczo lub licznie na skórze niezmienionej. Najczęściej stwierdzamy je na skórze grzbietowej powierzchni rąk, na palcach, wałach paznokciowych, pod płytką paznokciową (brodawki wokół płytki są bolesne), mogą jednak wystąpić w dowolnej okolicy na skórze, a także rzadko na błonach śluzowych .Dzieci przenoszą często brodawki ze skóry rąk na skórę twarzy .Stwierdzamy wtedy wykwity nitkowate w okolicy powiek, nosa,ust,policzków,brody. Zakażeniu brodawkami zwykłymi sprzyja AZS, maceracja skóry(baseny,sauny), mikrourazy, a w okolicy rąk – nadmierna potliwość i zaburzenia ukrwienia.

Brodawki wirusowe – Leczenie

Nie stwierdzono jednej skutecznej metody leczenia brodawek. Często zmiany są oporne na terapię, a skłonność do nawrotów ocenia się na kilka do kilkudziesięciu procent. Do najczęściej stosowanych sposobów leczenia należą:

• metody farmakologiczne – takie jak zewnętrznie stosowane roztwory kwasów w kolodium (Brodacid, Duofilm), leki cytostatyczne (Verrumal), podofilotoksyna (Condyline, Wartec) – przeciwskazana w leczeniu zmian u dzieci, kwas trójchlorooctowy, imiquimod (Aldara)
• metody chirurgiczne: krioterapia, kriochirurgia, wyłyżeczkowanie zmian, elektrokoagulacja i laseroterapia (laser CO2).

Czasami dobre efekty, szczególnie u dzieci, daje w leczeniu brodawek zwykłych i płaskich wpływ sugestii: preparaty podawane doustnie, np.tran i wapń (placebo) lub naświetlanie obojętną lampą.

W piśmiennictwie spotykamy także leczenie bleomycyną w postaci iniekcji doogniskowych oraz terapię za pomocą interferonu alfa i beta, jednak u dzieci metody te są mało przydatne i rzadko stosowane.

Należy pamiętać o częstych nawrotach po leczeniu brodawek, bez względu na zastosowaną metodę.

Najtrudniejsze do leczenia u dzieci są brodawki wirusowe stóp.

Występują częściej u dzieci i młodzieży niż u dorosłych, wyłącznie na podeszwach stóp. Często są bolesne przy ucisku i przy chodzeniu, mogą być pojedyncze lub bardzo liczne, na jednej lub obu stopach.

Wyróżniamy dwa rodzaje brodawek stóp:

• pojedyncze, bolesne zmiany – myrmecia (głównie wirus HPV1); są to zakażenia basenowe, nie związane z obniżeniem odporności;
• bardzo zakaźne oraz zlewne powierzchowne wykwity ułożone gromadnie – mosaic warts (wirus HPV2) występujące głównie u dzieci;

Brodawki mozaikowe mogą u dzieci, w przypadku zmian bardzo rozległych, świadczyć o wrodzonych lub nabytych zaburzeniach odporności.

Brodawki wirusowe stóp są często mylone przez rodziców, i przez lekarzy innej specjalizacji z nadmiernym rogowaceniem, odciskami stóp bądź bliznami. Typowym objawem różnicującym jest tu przerwanie ciągłości linii papilarnych. W brodawkach trwających krótko i umiejscowionych powierzchownie, choć bardzo licznych, jak brodawki mozaikowe, dobre efekty terapeutyczne przynoszą metody farmakologiczne, ale zmiany często nawracają. W celu zmniejszenia odsetka nawrotów stosuje się łączone metody wyłyżeczkowania i kriochirurgii jednocześnie lub w różnym czasie.

Brodawki wirusowe płaskie – leczenie

Następnym problemem terapeutycznym jest leczenie brodawek płaskich (młodocianych), wywołanych głównie przez wirus HPV3. Stwierdza się je głównie u dzieci i młodzieży, na twarzy i grzbietowych powierzchniach rąk, czasami także w innych okolicach. Zmiany te są zazwyczaj bardzo liczne, nieznacznie wyniosłe ponad powierzchnię skóry, o barwie zbliżonej do otoczenia. Najczęściej stosowaną metodą ich leczenia są preparaty złuszczające o niższym stężeniu niż w przypadku leczenia innych typów brodawek . Z dużą ostrożnością, szczególnie w okolicy skóry twarzy, stosuje się 0,05%-0,1% kwas witaminy A (ze względu na możliwe efekty uboczne, takie jak zaczerwienienie, świąd, pieczenie, a nawet nadżerki po nieprawidłowym nałożeniu preparatu). Trzeba pamiętać o dobrych efektach sugestii w leczeniu brodawek płaskich.

W przypadkach opornych i przy niewielkiej liczbie zmian można wyłyżeczkować brodawki wirusowe w znieczuleniu miejscowym – efekty są korzystne, bez bliznowacenia. Także kriochirurgia brodawek płaskich jest metodą stosowaną w leczeniu, aczkolwiek u dzieci stosuje się ją rzadko.

Trzeba pamiętać, żeby zabieg był na tyle krótki, aby nie doprowadzić do powstania pęcherza.

Kłykciny kończyste u dzieci

Najrzadziej stwierdzamy u dzieci, kłykciny kończyste (brodawki płciowe). Zajmują one zwykle okolicę odbytu i wywołane są najczęściej przez wirusa HPV6 i HPV11. Zmiany te wykazują skłonność do przerostu i bujania niespotykaną w innych typach brodawek. W części przypadków są one następstwem nadużyć seksualnych – i zawsze konieczny jest dokładny wywiad w tym kierunku. Inne sposoby zarażania u dzieci to: zabiegi pielęgnacyjne, przeniesienie wirusa z brodawek skórnych zwykłych, poprzez odzież, a także w trakcie porodu i przez łożysko.

Najczęściej w leczeniu stosujemy imiquimod (Aldara). Leczenie trwa do 16 tygodni. Dzieci dobrze tolerują tą metodę terapii. Zmiany oporne, w niewielkiej liczbie leczymy metodą wyłyżeczkowania w znieczuleniu kremem Emla. Zmiany rozległe, niepoddające się leczeniu, wymagają interwencji chirurgicznej w znieczuleniu ogólnym.

Zawsze należy pamiętać, że w przypadku leczenia brodawek u dzieci ważne jest ustalenie z rodzicami sposobu leczenia, a wybór metody zależy od wieku dziecka, wielkości, lokalizacji i liczby zmian, a także doświadczenia lekarza. Głównym problemem jest strach dziecka przed zabiegiem i zastosowanie takiej metody terapeutycznej, aby nie powstały blizny, a terapia była jak najmniej bolesna.

W razie problemów związanych z leczeniem brodawek zapraszam do gabinetu.